In Museum Boymans van Beuningen te Rotterdam is een succesvolle expositie te zien over Schoonheid in de Wetenschap. Geen kunst, alleen projecties van beelden uit de wetenschap die ons gevoel voor schoonheid aanspreken. De tentoonstelling is samengesteld door prof Hans Galjaard. Er komen zo'n 1000 mensen per dag kijken naar de wonderlijke plaatjes, vooral van opnamen door microscopen,telescopen en ultrasonisch geluid gemaakt en van fysische verschijnselen die te snel gaan om met het blote oog te zien.
Het zijn bijproducten van onderzoek, zo stelt James McAllister, hoofddocent Wetenschaps-filisofie in Leiden, tijdens het symposium dat in he tkader van de expositie gehouden werd in de Doelen, getiteld Schoonheid en Wetenschap.
De moderator en organisator van de bijeenkomst, Jan C. Molenaar, heeft voor een goed, helder en duidelijk opgebouwd programma gezorgd: eerst aandacht voor Wat is zien? en Wat wetenschappers zien. Daarna voor de vraag Wat is schoonheid? Schoonheid in wetenschap en kunst en tot slot aandacht voor de kracht van de verbeelding in wetenschap en kunst.
De biofysicus Ignace Hooge toont op aanstekelijke wijze aan wat er in ons hoofd gebeurt als we zien. Ons brein heeft een voorkeur voor contrasten, geometrische figuren, kleuren en gezichten. We ervaren de wereld driedimensionaal, terwijl we tweedimensionaal waarnemen. Ons brein is bevooroordeeld en interpreteert wat we zien pijlsnel en komt tot waarnemingen die wij als waar ervaren. Toch kent ons zichtvermogen zijn beperkingen doordat de gegevens die ons oog binnenkomen en door miljoenen cellen worden ontvangen geclusterd doorgestuurd worden naar de hersenen die het geziene interpreteren, waardoor we ook zien wat er niet te zien is.
De astrofysicus Vincent Icke maakt duidelijk dat we met behulp van optische middelen ver in het heelal(en dus in de tijd)kunnen kijken. Wat daar te zien is, moet zichtbaar gemaakt worden om er onderzoek naar te doen. Helaas gaat het met publicaties en berichtgevingen nogal eens iets mis. Aangezien Icke ook kunstenaar is, laat hij zien dat je met manipulatie van de verkregen beelden kunst en schoonheid kan krijgen.
Het publiek zal vaak niet zien wat de wetenschap als schoonheid ervaart, omdat die zit in het belangrijke, ontroerende, symmetrische in het onderzoek en niet in mooie plaatjes.
De vraag wat schoonheid is, blijft lastig. Tranen en kippenvel, zoals Kees van Kooten ooit als defintiie gaf, komt dichtbij de uitspraak van Molenaar. Vroeger dacht men dat schoonheid vanzelf samenviel met de waarheid, ook die uitspraak doet nog steeds opgeld, volgens McAllister: het gevoel dat iets klopt en alleen maar zo bezien kan worden verhoogt het schoonheidsgevoel.
Lijnen, symmetrie, harmonie zijn voorwaarden die we ook aan schoonheid stellen.
En daarom is schoonheid geen eigenschap van kunst meer, volgens Janneke Wesseling, kunsthistoricus. De moderne kunst houdt zich niet met de schoonheidsvraag bezig.
Zij wil begrippen, gevoelens, ervaringen overbrengen en soms het ongeziene vorm geven.
Het grote verschil tussen kunst en wetenschap is dat de laatste draait om het weten, gebaseerd op feiten en de eerste om besef, begrip, gebaseerd op ideeën en toeval.
Tot slot laat Robbert Dijkgraaf zien dat verbeelding ook in de wetenschap van enorm belang is. In razend tempo vliegen we door de geschiedenis van de natuurwetenschappen heen waarbij naar voren komt dat er wetenschappers zonder, met en met teveel verbeelding zijn. De middengroep is door hun verbeeldingskracht in staat de wetenschap verder te brengen.
Al met al een goede ondersteuning van het opnieuw bekijken van de expositie.
No comments:
Post a Comment