BILL VIOLA INTIMATE WORK in DE PONT

10 december 2009 De Pont Tilburg
Bill Viola noemt men naast de Koreaan Naim June Paik de grondlegger van de videokunst. Viola (New York, 1951) studeerde schilderkunst en elektronische muziek.
Vanaf de jaren zeventig legt hij zich toe op videokunst. Met zijn vrouw en medewerkers maakt hij tegenwoordig gebruik van de meest geavanceerde middelen, waardoor zijn werk van een betoverende kwaliteit is. Vaak gebruikt hij 35mm film. De opnamen worden gedigitaliseerd, bewerkt(vaak vertraagd)en op dvd gezet.
Van elk werk zijn maar een paar exemplaren beschikbaar voor de musea.
Intimate Work toont 14 werken, waarvan er 2 in het bezit zijn van De Pont: Catherine's room en The Greeting.
De tentoonstelling is gemaakt in samenwerking met Bill Viola en zijn vrouw Kira Perov, die ook de volgorde hebben bepaald.

REFLECTING POOL 1977-1979 stamt uit de tijd van de video, de film bestaat uit twee lagen. De onderste laag toont het zwembad, de bovenste de achtergrond en de mensen die bij de pool langs komen of een duik nemen. Viola zelf zie je een sprong nemen en dan bevriest het beeld van de springer. Langzaam lost dit beeld op in de achtergrond, terwijl er van alles gereflecteerd word in het bad, dag en nacht, zon en regen.
duur 7,00 minuten
THE LOVERS 2005 toont een paar dat elkaar niet aankijkt of aanraakt, alsof er ruzie is of een scheiding dreigt. Dan stort een enorme watermassa over hen heen. Ze zoeken steun bij elkaar en terwijl ze elkaar in evenwicht houden is het alsof ze elkaar omhelzen. Prachtig. Duur 8.30 minuten

CATHERINE'S ROOM 2001 bestaat uit een vijftal kleine schermen waarop we Catherina bezig zien met haar dagelijkse bezigheden: 1.opstaan en oefeningen doen 2 verstelwerk verrichten 3 schrijven 4 kaarsen aansteken als christelijk ritueel en 5 naar bed gaan. Het raampje toont een boomtak, die verschilt per tableau en duidt daarmee de seizoenen aan. Het binnenvallende licht toont de delen van de dag:ochtend, middag, zonsondergang, avond en nacht. Het geheel heeft een medidatieve sfeer en doet je net als alle werken van Viola nadenken over leven en dood. Duur 18 minuten.

ACCEPTANCE 2008. Een vrouw komt langzaam naar voren, doorbreekt de grens die gevormd wordt door een muur van water, die grens staat voor de overgang tussen leven en dood. Ze verzamelt al haar wilskracht en stapt door de grens terug naar de levenden. We volgen haar tot dat ze een nauwelijks waarneembare schim is geworden.
Een hoogtepunt, vooral ook door de scherpe zwart-wit opnamen. Duur 8.14 minuten.


HEAVEN AND EARTH 1992. Een pilaarachtige structuur loopt van grond tot aan het plafond, alleen doorbroken door twee monitoren die naar elkaar gericht zijn met een kleine opening. De bovenste laat in close up een oude stervende vrouw zien, de onderste toont in close up een paar dagen oude baby. De reflectie van het ene beeld in het andere laat de twee kanten van het leven zien en hoe die elkaar beinvloeden.


OBSERVANCE 2002. In slow motion zien we een stroom mensen in onze richting komen, Een voor een staan ze vooraan in de rij. Ze kijken naar een voor ons onzichtbaar object.
De gezichten staan ernstig en soms is er verdriet. De gebaren zijn behoedzaam en soms is er contact tussen de mensen die we zien, een vluchtige aanraking of een gebaar van troost. Het roept associaties op aan een dodenwaking of een godsdienstig wonder. Je voelt een enorme behoefte om te weten waarom ze zo treuren, je voelt je buitengesloten en betrokken tegelijk. Duur 10.14 minuten.

STUDY FOR EMERGENCE 2003. Zoals wel vaker heeft Viola zich voor deze film laten inspireren door een Renaissancistisch werk dat de wederopstanding van Christus uit het graf toont. Hier komt de Christusfiguur langzaam uit een tombe vol water en wordt ondersteund door twee vrouwen, die hem bedekken, droogwrijven en hem moederlijk liefkozen in een soort Pieta voor drie. Duur 11.40 minuten

Pontormo's Visitazione(1528) is duidelijk de inspiratiebron geweest voor Viola's
THE GREETING 1995. We zien de ontmoeting van een oudere vrouw die met gebaren aan een tweede vrouw duidelijk maakt dat zij in verwachting is en daar heel blij mee is. Een jonge vrouw nadert de twee stralend. De twee zwangere herkennen elkaars positie en zijn daar compleet gelukkig in. De derde toont enige jaloezie en voelt zich buitengesloten. De hele handeling kost slechts 45 minuten, maar is door de slow motion uitgerekt tot 10.22 minuten . Het is daardoor een fascinerende choreografie geworden van kleine gebaren en blikken.

THE LAST ANGEL 2002. Over het algemeen moeten de video's van Viola het doen zonder geluid. Deze niet. We zien een lichtstraal op water die het water oproerig lijkt te maken, versterkt door de geluidsband die kolkend water laat horen. Dan lijkt het of het water opstijgt, het licht wordt feller, het geluid zwelt aan en we zien een gestalte door het water vallen naar een andere materie. Deze film vat veel van Viola's kunnen samen. We zien fascinerende beelden die een wachten aanduiden, een verwachting geven van dat er iets te gebeuren staat. Daardoor blijven we kijken zoals bij thrillers. Tegelijk zien we water als een muur of grens die twee werelden scheidt, het leven en de dood meestal.
Er is een overgang die niet beangstigend is, maar fascinerend. Troostrijke kunst door de rust die het vraagt om het werk te zien, door het gevoel van betrokkenheid en toch een buitenstaander te zijn die alleen maar kijkt niet deelneemt. Geen wonder dat de
St.Pauls Cathedral Viola om twee video-altaarstukken heeft gevraagd.